MBK PLUS พลัสความสุขแบบจุกๆ ง่ายๆ
ADD LINE มาเป็นเพื่อนกับเราที่ @MBKPLUS
โรคมือเท้าปาก ภัยร้ายใกล้ตัวลูกน้อย!
โรคมือเท้าปาก (Hand, Foot and Mouth Disease หรือ HFMD) เป็นโรคติดเชื้อไวรัสที่พบได้บ่อยในเด็กเล็ก โดยเฉพาะเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี โรคนี้เกิดจากเชื้อไวรัสในกลุ่มเอนเทอโรไวรัส
มือเท้าปากติดต่อทางไหน?
สามารถแพร่กระจายและติดต่อได้ง่ายผ่านการสัมผัสสารคัดหลั่ง เช่น น้ำลาย น้ำมูก อุจจาระ ของผู้ป่วย
สาเหตุโรคมือเท้าปาก
โรคมือเท้าปาก เกิดจากเชื้อไวรัสในกลุ่มเอนเทอโรไวรัส (Enterovirus) เช่น ค็อกแซกกีไวรัส เอ 16 (Coxackievirus A16) และเอนเทอโรไวรัส 71 เชื้อไวรัสเหล่านี้สามารถอยู่ในสภาพแวดล้อมได้นาน และทนต่อความร้อน ทำให้สามารถแพร่กระจายได้ง่าย โดยเฉพาะในสถานที่ที่มีเด็กเล็กอยู่รวมกัน เช่น โรงเรียนอนุบาล ศูนย์เด็กเล็ก สนามเด็กเล่น
อาการของโรคมือเท้าปาก
อาการมือเท้าปาก ที่พบบ่อย ได้แก่
- ไข้ มักมีไข้สูง 38-39 องศาเซลเซียส แต่บางครั้งอาจเป็นไข้ต่ำ
- แผลในปาก มีตุ่มแดง หรือแผล ที่ลิ้น กระพุ้งแก้ม เพดานปาก ทำให้เจ็บปาก และ น้ำลายไหล
- ผื่นหรือตุ่มน้ำ มีลักษณะเป็นตุ่มแดง หรือตุ่มน้ำใส ที่ฝ่ามือ ฝ่าเท้า นิ้วมือ นิ้วเท้า และ ก้น มักจะเจ็บหรือคัน
โรคมือเท้าปาก ในผู้ใหญ่ มักมีอาการ ไม่รุนแรง หรือ ไม่มีอาการ แต่สามารถแพร่เชื้อให้เด็กได้
โรคมือเท้าปาก ระยะฟักตัว ประมาณ 3-6 วัน หลังจากได้รับเชื้อ
โรคมือเท้าปาก แพร่เชื้อ กี่วัน?
ผู้ป่วยโรคมือเท้าปาก สามารถแพร่เชื้อได้ ตั้งแต่ 1 สัปดาห์ ก่อนมีอาการ จนถึง 1 สัปดาห์ หลังมีอาการ โดยเชื้อไวรัส จะถูกขับออก ทาง น้ำลาย น้ำมูก อุจจาระ และ ตุ่มน้ำ แม้ว่า ตุ่มน้ำ จะหายแล้ว แต่เชื้อไวรัส ยังสามารถ อยู่ในอุจจาระ ได้นาน หลายสัปดาห์ ดังนั้น จึงควร รักษาสุขอนามัย อย่างเคร่งครัด โดยเฉพาะอย่างยิ่งควรล้างมือให้สะอาดหลังเปลี่ยนผ้าอ้อมให้เด็ก แม้ว่าเด็กจะมีไม่มีอาการหรือ จะหาย แล้วก็ตาม
การรักษาโรคมือเท้าปาก
โรคมือเท้าปากในเด็ก รักษาตามอาการ เนื่องจากไม่มียาต้านไวรัสรักษาเฉพาะ แพทย์อาจให้ยาเพื่อลดไข้ บรรเทาอาการปวด และ แนะนำการดูแลที่บ้าน เช่น
- ดื่มน้ำ มากๆ เพื่อป้องกัน การขาดน้ำ
- รับประทานอาหารอ่อนๆ ที่ย่อยง่าย เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม ไอศกรีม
- บ้วนปาก ด้วยน้ำเกลือ
- ประคบเย็น บริเวณ ที่ มีผื่น หรือตุ่มน้ำ
โรคมือเท้าปาก หายขาด ไหม? ส่วนใหญ่ หายได้เอง ภายใน 7-10 วัน
โรคมือเท้าปาก กินอะไรได้บ้าง?
เนื่องจากโรคมือเท้าปากมักทำให้เกิดแผลในปาก จึงควรรับประทานอาหารอ่อนๆ ที่ไม่ระคายเคือง เช่น
- อาหารเหลว หรือกึ่งเหลว เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม ซุป นม โยเกิร์ต
- อาหารนิ่มๆ เช่น ไข่ตุ๋น เต้าหู้นึ่ง ปลา กล้วยบด
- อาหารเย็น เช่น ไอศกรีม น้ำแข็งใส (ควรเลี่ยง รสเปรี้ยว และ รสจัด)
ควรหลีกเลี่ยง
- อาหารรสจัด เช่น เผ็ด เปรี้ยว เค็ม
- อาหารแข็ง และกรอบ เช่น ขนมขบเคี้ยว ทอดกรอบ ผลไม้แข็งๆ
- น้ำผลไม้รสเปรี้ยว และน้ำอัดลม อาจทำให้ ระคายเคืองแผล ในปาก
การป้องกันโรคมือเท้าปาก
วิธี ป้องกัน โรคมือเท้าปาก ที่สำคัญ ได้แก่
- ล้างมือ บ่อยๆ ด้วยสบู่ และน้ำ แล้วเช็ดให้แห้ง โดยเฉพาะหลังสัมผัสผู้ป่วย หลังการใช้ห้องน้ำ หลังเปลี่ยนผ้าอ้อม และก่อนรับประทานอาหาร เจลแอลกอฮอล์ไม่สามารถทำลายเชื้อไวรัสที่ก่อโรคมือเท้าปากได้
- ทำความสะอาด ของเล่น และ สิ่งของ ที่ ผู้ป่วยสัมผัส ด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ ล้างด้วยน้ำให้สะอาด และผึ่งให้แห้ง
- สอนเด็กๆ ให้ ปิดปาก และ จมูก เวลาไอ หรือ จาม สอนเด็กให้ล้างมือก่อนและหลังรับประทานอาหาร
- ไม่ควร พาเด็ก ไป ในที่ ชุมชน หาก มีการระบาด ของโรค
- ดูแลเล็บ ให้สั้น และสะอาดอยู่เสมอ เพื่อป้องกัน เชื้อโรค ที่อาจ ติดอยู่ตามซอกเล็บ
สระว่ายน้ำมักไม่เป็นแหล่งแพร่เชื้อถ้าสระว่ายน้ำมีมาตรฐานการดูแลที่ดี เด็กที่ป่วยไม่ควรลงเล่นในสระว่ายน้ำ สำหรับเด็กทั่วไป ให้อาบน้ำ ฟอกสบู่ ก่อนและหลังว่ายน้ำในสระว่ายน้ำโรคมือเท้าปาก
มีวัคซีน ป้องกันไหม ?
มี วัคซีนมือเท้าปาก ช่วยป้องกัน การติดเชื้อ ไวรัส เอนเทอโรไวรัส 71 ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของโรค
วัคซีนป้องกันโรคมือ เท้า ปาก ในประเทศไทย มีวัคซีนป้องกันโรคมือ เท้า ปาก ชื่อว่า Enterovirus Type 71 Vaccine หรือ EntroVac ซึ่งเชื้อเอนเทอโรไวรัส 71 มีโอกาสทำให้เกิดการติดเชื้อที่ก้านสมองได้ เป็นวัคซีนชนิดเชื้อตาย ใช้สำหรับฉีดในเด็กอายุ 6 เดือน ถึง 5 ปี ฉีดทั้งหมด 2 เข็ม โดยฉีดเข็มแรก และเว้นระยะ 1 เดือน จึงฉีดเข็มที่ 2 จากการศึกษาพบว่า วัคซีน สามารถป้องกันโรคมือ เท้า ปาก จากเชื้อ Enterovirus 71 ได้ 90.0-97.4% สามารถป้องกันภาวะแทรกซ้อนรุนแรง จากเชื้อ Enterovirus 71 ได้ 100% และยังมีประสิทธิภาพ ในการลดการติดเชื้อ ในระยะยาว มากกว่า 95.1% ในช่วง 2 ปี เนื่องจากวัคซีนป้องกันได้เฉพาะเชื้อเอนเทอโรไวรัส 71 ดังนั้นเด็กที่ได้รับวัคซีนแล้ว อาจยังเป็นโรคมือเท้าปากอยู่ได้ แต่จะไม่เป็นโรคที่เกิดจากเชื้อเอนเทอโรไวรัส 71
โรคมือเท้าปาก อันตราย ไหม?
ส่วนใหญ่ โรคมือเท้าปาก มีอาการ ไม่รุนแรง และ หายได้เอง ภายใน 7-10 วัน แต่ ในบางราย อาจมี ภาวะแทรกซ้อน ที่ อันตราย เช่น
- ภาวะขาดน้ำ เนื่องจาก เจ็บปาก ทำให้ ดื่มน้ำ และ รับประทานอาหาร ได้น้อย
- เยื่อหุ้มสมองอักเสบ/ก้านสมองอักเสบ เกิดจาก เชื้อไวรัส เข้าสู่ ระบบประสาทส่วนกลาง
- กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ ทำให้ หัวใจ ทำงานผิดปกติ
- ปอดบวม
โรคมือเท้าปาก ควร พบแพทย์ เมื่อไหร่
ควร พบแพทย์ ทันที หาก เด็กมีอาการ ดังนี้
- ไข้สูง นานเกิน 3 วัน
- ซึม ไม่ เล่น
- ชัก หรือมือเท้ากระตุก โดยเฉพาะช่วงเคลิ้มหลับ
- อาเจียน บ่อย
- ปวดหัว รุนแรง
- หายใจเร็ว หรือ หายใจลำบาก
- มีอาการ ขาดน้ำ เช่น ปากแห้ง ปัสสาวะน้อย
วิธีป้องกัน โรคมือเท้าปาก ในโรงเรียน
โรงเรียนเป็นสถานที่ที่มีเด็กอยู่รวมกันจำนวนมาก จึงเป็นแหล่งแพร่เชื้อ โรคมือเท้าปาก ได้ง่าย วิธีป้องกันโรคมือเท้าปากในโรงเรียน ได้แก่
- คัดกรองเด็ก: ตรวจ วัดไข้ เด็ก ทุกคน ก่อน เข้าเรียน หาก พบเด็ก มีไข้ หรือ มีอาการ สงสัย โรคมือเท้าปาก ควร ให้ หยุดเรียน และ พบแพทย์
- ล้างมือ: สอน และ ฝึก ให้เด็ก ล้างมือ บ่อยๆ ด้วยสบู่ และน้ำ โดยเฉพาะ หลัง ใช้ห้องน้ำ หลัง เล่น และ ก่อนและหลัง รับประทานอาหาร
- ทำความสะอาด: ทำความสะอาด ห้องเรียน ของเล่น และ อุปกรณ์ ต่างๆ เป็นประจำ ด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ แนะนำเป็นน้ำยาฟอกขาว (เจือจาง 1:100)
- แยกของใช้: ไม่ให้เด็ก ใช้ แก้วน้ำ ช้อน ผ้าเช็ดตัว ร่วมกัน
- ให้ความรู้: ให้ความรู้ แก่ เด็ก ผู้ปกครอง และ ครู เกี่ยวกับ โรคมือเท้าปาก วิธีการ ป้องกัน และ การดูแล ผู้ป่วย
- จัด กิจกรรม กลางแจ้ง: ควร จัด กิจกรรม กลางแจ้ง เพื่อ ลด การแพร่กระจาย ของเชื้อ ใน ห้องเรียน
- ระบายอากาศ: เปิด ประตู หน้าต่าง ให้ อากาศ ถ่ายเท สะดวก
- หาก พบ เด็กป่วย: ควร แยกเด็กป่วย ออกจากเด็ก คนอื่นๆ ทันที และ แจ้ง ผู้ปกครอง ให้ รับกลับบ้าน เพื่อ พักรักษาตัว จนกว่าไข้ลง ตุ่มยุบลง และไม่มีตุ่มใหม่เกิดขึ้น
โรคมือเท้าปากในหญิงตั้งครรภ์ หญิงตั้งครรภ์ไม่ได้เป็นกลุ่มเสี่ยง และมีโอกาสติดเชื้อน้อย แต่หากติดเชื้อก็จะไม่ส่งผลอันตรายต่อเด็กในครรภ์
โรคมือเท้าปาก เป็นโรค ที่พบได้บ่อย ในเด็กเล็ก แม้ ส่วนใหญ่ จะ หายได้เอง แต่ ควร ป้องกัน การติดเชื้อ และ สังเกตอาการ อย่างใกล้ชิด หาก มีอาการ รุนแรง ควร พบแพทย์ ทันที
สำหรับผู้ที่อาศัยอยู่ในย่านศรีนครินทร์ และพื้นที่ใกล้เคียง "คลินิกพรีเมียม รามาธิบดี เฮลธ์ สเปซ @พาราไดซ์ พาร์ค" (Ramathibodi Health Space) ที่ตั้งอยู่ภายในศูนย์การค้าพาราไดซ์ พาร์ค ชั้น 3 เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่สะดวกสบาย ในการเข้าถึงบริการทางการแพทย์
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม หรือนัดหมายแพทย์ ได้ที่ รามาธิบดี เฮลธ์ สเปซ ศูนย์การค้าพาราไดซ์ พาร์ค เปิดให้บริการทุกวัน 8.00-20.00 น.
โทร. 0-2201-0640-45
Line Official Account : @ramaparadise
เรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับได้ที่ คลินิกพรีเมียม รามาธิบดี เฮลธ์ สเปซ @พาราไดซ์ พาร์ค
หมายเหตุ: บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ข้อมูลความรู้ ไม่สามารถใช้แทนคำแนะนำจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ หากมีข้อสงสัย หรือต้องการคำแนะนำในการรักษา ควรปรึกษาแพทย์
