โรคพิษสุนัขบ้า อาการ ระยะฟักตัว และวัคซีน

  •  11 มิ.ย. 68

"โรคพิษสุนัขบ้า" หากละเลยอาจสายเกินไป

โรคพิษสุนัขบ้า อาการ ระยะฟักตัว และวัคซีน

โรคพิษสุนัขบ้า หรือ Rabies คือโรคติดเชื้อไวรัสที่รุนแรงและอันตรายถึงชีวิต สามารถติดต่อจากสัตว์มาสู่คนผ่านการกัด ข่วน หรือเลียบริเวณที่มีแผลเปิด แม้โรคนี้สามารถป้องกันได้ 100% ด้วยวัคซีน แต่หากละเลยหรือรักษาไม่ทันอาจนำไปสู่การเสียชีวิต

โรคพิษสุนัขบ้า (Rabies) สามารถเกิดได้ในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิด ซึ่งหมายความว่าสัตว์ที่มีต่อมน้ำนมและเลี้ยงลูกด้วยน้ำนมสามารถติดเชื้อไวรัสนี้ได้ โดยเฉพาะสัตว์ที่มีพฤติกรรมกัดหรือเลียสัตว์อื่นหรือคน

สัตว์ที่สามารถติดโรคพิษสุนัขบ้าได้บ่อย

  • สัตว์เลี้ยง
    • สุนัข (พบมากที่สุดในประเทศไทย)
    • แมว
    • โค กระบือ แพะ แกะ
    • ม้า
  • สัตว์ป่า
    • ค้างคาว (โดยเฉพาะในอเมริกา)
    • สุนัขจิ้งจอก
    • แรคคูน
    • พอสซัม
    • สกั๊งค์
    • หมาป่า
    • ลิง (ในบางกรณี)

 

สัตว์ที่ปลอดภัยจากเชื้อโรคพิษสุนัขบ้า (ไม่มีโอกาสติดเชื้อ) 

สัตว์ที่ไม่ใช่สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม สัตว์เรื่อยคลาน

  1. นก
  2. ปลา
  3. สัตว์เลื้อยคลาน เช่น งู หรือ เต่า
  4. แมลง

 

อาการของสัตว์ที่เป็นโรคพิษสุนัขบ้า

สัตว์ที่ติดเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าจะแสดงอาการแตกต่างกันไปในแต่ละระยะ:

1. ระยะอารมณ์เปลี่ยนแปลง:

  • ขี้กลัวหรือขี้ตกใจผิดปกติ
  • ซึม ไม่ตอบสนอง หรือดุร้ายกว่าปกติ
  • ไม่กินอาหาร กัดสิ่งของหรือสัตว์อื่น

2. ระยะดุร้าย:

  • ก้าวร้าว กัดไม่เลือก
  • วิ่งเพ่นพ่าน ไม่เกรงกลัวสิ่งใด
  • น้ำลายไหลมาก อ้าปากตลอดเวลา

3. ระยะอัมพาต:

  • ขาหลังอ่อนแรง เดินไม่ตรง
  • เป็นอัมพาตทั่วตัวจนตายในเวลาไม่กี่วัน

 

โรคพิษสุนัขบ้า อาการ ระยะฟักตัว และวัคซีน

อาการของโรคพิษสุนัขบ้าในคนหลังโดนกัด

โรคพิษสุนัขบ้าจะติดต่อสู่คนได้ผ่านน้ำลายจากการ โดนกัด, โดนเลียบริเวณที่มีแผล หรือเข้าตา จมูก ปาก หลังจากได้รับเชื้อ อาการมักไม่แสดงทันที แต่มีระยะฟักตัวโดยเฉลี่ย 1–3 เดือน หรืออาจเพียง 7 วัน แล้วแต่กรณี

ระยะแรก (Prodromal phase)

  • มีไข้ต่ำ
  • ปวดศีรษะ
  • คันหรือชา บริเวณที่ถูกกัด (เป็นอาการเฉพาะตัว)
  • อ่อนเพลีย คลื่นไส้ เบื่ออาหาร

 

*หมายเหตุ : หลังจากอาการระยะแรกจะเริ่มเข้าสู่ ระยะแสดงอาการทางประสาท (Neurological Phase) โดยไวรัสจะโจมตีระบบประสาทส่วนกลาง ทำให้เกิดอาการทางสมอง ซึ่งมีอัตราการเสียชีวิตเกือบ 100%

ระยะแสดงอาการทางประสาท (Neurological Phase) 

มักเริ่มแสดงอาการภายใน 2-10 วันหลังจากเริ่มมีไข้หรือไม่สบาย แบ่งออกได้เป็น 2 แบบหลัก ๆ

  1. แบบดุร้าย (Furious Rabies) — พบมากที่สุด

    • กระสับกระส่าย วิตกกังวล
    • หวาดกลัวน้ำ (Hydrophobia) – เจ็บปวดเวลาเห็นหรือพยายามดื่มน้ำ เพราะกล้ามเนื้อกลืนบีบเกร็ง
    • กลัวลม (Aerophobia) – แค่ลมพัดโดนก็อาจรู้สึกเจ็บหรือกลัว
    • พฤติกรรมเปลี่ยนไป – ก้าวร้าว โวยวาย หวาดระแวง
    • กล้ามเนื้อเกร็ง โดยเฉพาะบริเวณใบหน้า คอ และคอหอย
    • ชัก หรืออัมพาตบางส่วน
    • มีน้ำลายไหลมากเพราะกลืนไม่ได้
    • เสียชีวิตภายใน 3–7 วันหลังเริ่มแสดงอาการ

  2. แบบอัมพาต (Paralytic Rabies) — พบได้น้อยกว่า แต่รุนแรงกว่า

    • กล้ามเนื้อเริ่มอ่อนแรงอย่างช้า ๆ จากจุดถูกกัดไปสู่ แขน ขา และ ลำตัว
    • เป็นอัมพาตแบบลุกลามลาม (ascending paralysis)
    • ไม่มีอาการกระวนกระวายชัดเจนเท่าแบบดุร้าย
    • บางรายมีอัมพาตของกล้ามเนื้อหายใจ ทำให้เสียชีวิตจากภาวะหายใจล้มเหลว

เมื่อเข้าสู่ระยะทางประสาทแล้ว ไม่มีวิธีรักษาได้ วิธีเดียวที่ป้องกันได้คือ ฉีดวัคซีนหลังถูกกัด และหากสัตว์ที่กัดสงสัยเป็นโรคพิษสุนัขบ้า ต้องรีบล้างแผลให้สะอาดและพบแพทย์ทันที

โรคพิษสุนัขบ้า อาการ ระยะฟักตัว และวัคซีน

 

วัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าสำหรับคน

การฉีดวัคซีนแบ่งเป็น 2 กรณี:

  1. หลังถูกกัด (Post-exposure prophylaxis):
    • ฉีดวัคซีน 4–5 เข็มตามแนวทางแพทย์
    • ในบางรายต้องฉีด “ภูมิคุ้มกันต้านพิษ” (Rabies Immunoglobulin) ควบคู่ในวันแรก
  2. ก่อนถูกกัด (Pre-exposure prophylaxis):
    • สำหรับผู้เสี่ยงสูง เช่น สัตวแพทย์ นักผจญภัย
    • ฉีดวัคซีนล่วงหน้า 2–3 เข็ม

 

ปัจจุบัน ยังไม่มีวิธีรักษาโรคพิษสุนัขบ้าเมื่อแสดงอาการแล้วได้อย่างแน่นอน การฟื้นตัวมีเพียงไม่กี่กรณีทั่วโลก โดยบางรายรอดด้วยวิธี “Milwaukee Protocol” ซึ่งเป็นกระบวนการรักษาทดลองที่ทำให้สมองเข้าสู่สภาวะโคม่าเพื่อหยุดการลุกลามของไวรัส ขณะเดียวกันก็ให้ยาปรับระบบภูมิคุ้มกัน แต่โอกาสสำเร็จมีน้อยมาก

ดังนั้น สิ่งสำคัญที่สุดคือการฉีดวัคซีน “ก่อนแสดงอาการ” เท่านั้น

สำหรับผู้ที่อาศัยอยู่ในย่านศรีนครินทร์ และพื้นที่ใกล้เคียง "คลินิกพรีเมียม รามาธิบดี เฮลธ์ สเปซ @พาราไดซ์ พาร์ค" (Ramathibodi Health Space) ที่ตั้งอยู่ภายในศูนย์การค้าพาราไดซ์ พาร์ค ชั้น 3 เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่สะดวกสบาย ในการเข้าถึงบริการทางการแพทย์ 

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม หรือนัดหมายแพทย์ ได้ที่ รามาธิบดี เฮลธ์ สเปซ ศูนย์การค้าพาราไดซ์ พาร์ค เปิดให้บริการทุกวัน 8.00-20.00 น. 

โทร. 0-2201-0640-45 

Line Official Account : @ramaparadise

เรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับ คลินิกพรีเมียม รามาธิบดี เฮลธ์ สเปซ @พาราไดซ์ พาร์ค

คลีนิกพรีเมี่ยมรามาธิบดี เฮลธ์ สเปซ

รามาธิบดี เฮลธ์ สเปซ (ด้านหน้า)

หมายเหตุ: บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ข้อมูลความรู้ ไม่สามารถใช้แทนคำแนะนำจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญได้ หากมีข้อสงสัย หรือต้องการคำแนะนำในการรักษา ควรปรึกษาแพทย์ 

บทความที่น่าสนใจที่เกี่ยวข้อง